آنچه مدیران شرکت ها در خصوص صدور چک باید بدانند
آنچه مدیران شرکت ها در خصوص صدور چک باید بدانند: به نقل از آنچه مشاور حقوقی باید بداند؛ تالیف: دکتر فرهاد بیات و علی اکبر جعفری
مدیر امضاء کننده چک با شرکت جهت پرداخت وجه چک، مسئولیت تضامنی دارد؛ بنابراین اگر چک با برگشت مواجه شود، دارنده چک می‌تواند وجه چک را از شرکت یا مدیر امضاء کننده چک یا هر دو مطالبه نماید؛ در خصوص مسئولیت مدیران شرکت در خصوص صدور چک، چند نکته مهم قابل ذکر است:
اول – اگر مدیر از حساب شخصی خویش چک صادر نماید، دارنده جهت مطالبه وجه چک صرفاً می‌تواند به امضاء کننده مراجعه کند و شرکت مسئولیتی ندارد.
دوم- اگر چک از حساب شرکت صادر شود، مدیر امضاءکننده چک با شرکت مسئولیت تضامنی دارد؛ به عنوان مثال اگر مبلغ چک ده میلیارد تومان باشد، دارنده می‌تواند تمام یا قسمتی از این مبلغ را بدون رعایت تقدم و تأخر از شرکت یا مدیر بنا به انتخاب خویش مطالبه و وصول نماید؛ بنابراین الزامی وجود ندارد که دارنده، اول به شرکت مراجعه نماید؛ بدیهی است دارنده در مجموع ده میلیارد بیشتر طلب ندارد؛ لذا اگر این مبلغ را از شرکت یا مدیر وصول نماید، دیگر حق مراجعه به دیگری را ندارد.
سوم – اگر یک چک ده میلیاردی توسط دو مدیر امضاء شود، شرکت ده میلیارد و هر یک از مدیران، پنج میلیارد مسئول است؛ به عبارت دیگر مدیران با شرکت مسئولیت تضامنی دارند ولی مسئولیت به تعداد مدیران امضاء کننده چک سرشکن می‌شود.
چهارم – اگر هیأت مدیره شرکت پنج نفر باشند و طبق روزنامه رسمی صدور چک با امضای مدیر عامل و یکی از اعضای هیأت مدیره و مهر شرکت معتبر باشد و چک صادره با برگشت مواجه شود، دارنده صرفاً می‌تواند به عضو هیأت مدیره‌ای مراجعه کند که چک را امضاء کرده است و امکان مراجعه به چهار عضو دیگر هیأت مدیره را ندارد؛ به عبارت دیگر صرفاً مدیری مسئول پرداخت وجه چک است که آن را امضاء کرده باشد.
پنجم – اگر مدیرعاملی در سال 98 چک را امضاء کند و سپس مدیرعامل تغییر کند و چک در سال 99 با برگشت مواجه شود، مسئولیت پرداخت وجه با مدیرعامل سابق است که چک را امضاء کرده است و مدیرعامل جدید در این خصوص مسئولیتی ندارد.
ششم – اگر دارنده برای وصول وجه چک به مدیر شرکت مراجعه کند، مدیر اخیر نیز می‌تواند به میزان پرداختی به شرکت مراجعه نماید، زیرا مدیون اصلی شرکت است و مدیر طبق ماده 19 قانون صدور چک، صرفاً مسئول پرداخت دین “دیگری” است.
هفتم – در صورت برگشت خوردن چک، دارنده آن می‌تواند حسب مورد علیه شرکت و مدیر یا مدیران امضاءکننده چک به دادگاه حقوقی دادخواست دهد و یا تقاضای صدور اجرائیه از طریق اجرای ثبت یا اجرائیات دادگستری نماید؛ همچنین مسئولیت کیفری صدور چک بلامحل اصولاً با مدیر امضاءکننده چک است.
هشتم – قاعده مسئولیت مدیر امضاءکننده چک جهت پرداخت آن، در سفته جریان ندارد؛ بنابراین اگر مدیر شرکت، به نیابت از شرکت سفته صادر کند، دارنده صرفاً می‌تواند به شرکت مراجعه کند و امکان مراجعه به مدیر و توقیف اموال وی را ندارد زیرا اصل بر عدم مسئولیت نماینده است و مسئولیت مدیر برای پرداخت چک (موضوع ماده ۱۹ قانون صدور چک) استثناء محسوب می گردد.
مطلب بالا قسمتی از کتاب آنچه مشاور حقوقی باید بداند به زبان ساده و کاربردی تالیف دکتر فرهاد بیات و علی اکبر جعفری است.