سامانه خودنویس
یکی از چالش‌های جدی در نظام اقتصادی و اجتماعی کشور، موضوع بازار اجاره مسکن است. افزایش بی‌رویه اجاره‌بها، قراردادهای غیرشفاف، اختلاف میان موجر و مستأجر و فقدان نظارت مؤثر بر قراردادها، مشکلات متعددی برای مردم و دولت به همراه داشته است. برای حل این مشکلات، قانون «ساماندهی و حمایت از حقوق مستأجران» تصویب شد و به‌موجب آن، وزارت راه و شهرسازی موظف شد بستری ایمن، شفاف و الکترونیک برای تنظیم قراردادهای اجاره مسکن ایجاد کند.
در همین راستا، سامانه خودنویس وزارت راه و شهرسازی راه‌اندازی شد تا افراد بتوانند قرارداد اجاره خود را به‌صورت آنلاین، مطابق با سقف‌های قانونی و در چارچوب مصوبات ستاد تنظیم بازار مسکن، تنظیم و ثبت کنند.
اهداف کلیدی سامانه خودنویس
راه‌اندازی این سامانه، اهداف متعددی را دنبال می‌کند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- ساماندهی بازار اجاره
با ثبت تمامی قراردادهای اجاره در یک بستر یکپارچه، اطلاعات دقیق از وضعیت بازار، قیمت‌ها و تحولات اجاره‌بها در دسترس نهادهای تصمیم‌گیر قرار می‌گیرد و امکان سیاست‌گذاری دقیق برای دولت فراهم می‌شود.
۲- تسهیل تنظیم قرارداد
تا پیش از راه‌اندازی این سامانه، مستأجران و موجران باید به دفاتر مشاورین املاک یا دفاتر اسناد رسمی مراجعه می‌کردند و بعضاً با هزینه‌های بالایی روبرو می‌شدند. با خودنویس، افراد می‌توانند بدون مراجعه حضوری و بدون پرداخت حق‌الزحمه‌های غیرضروری، قرارداد اجاره تنظیم کنند.
۳- رعایت سقف‌های قانونی
یکی از مشکلات عمده، افزایش نامتعارف اجاره‌بها بود. با استفاده از این سامانه، موجران و مستأجران به سقف‌های مصوب افزایش اجاره‌بها (مثلاً ۲۰٪ یا ۲۵٪ طبق مصوبات شورای عالی مسکن) پایبند می‌مانند.
۴- حمایت از حقوق طرفین
قراردادهای ثبت‌شده در سامانه، قابل استناد و معتبر هستند و در صورت بروز اختلاف، می‌توان به آن‌ها در مراجع قانونی استناد کرد. این موضوع به کاهش دعاوی حقوقی و آرامش بازار کمک می‌کند.
کارکردهای سامانه خودنویس
تنظیم قرارداد آنلاین
کاربران می‌توانند با ورود به سامانه، مشخصات خود، موجر، مستأجر، ملک، مدت قرارداد، مبلغ ودیعه و اجاره‌بها را وارد کنند و متن قرارداد را طبق فرم استاندارد و قانونی دریافت کنند.
رعایت سقف اجاره‌بها
سامانه بر اساس اطلاعات منطقه‌ای و مصوبات قانونی، سقف اجاره در همان شهر یا محله را کنترل می‌کند و به کاربر اطلاع می‌دهد که قرارداد بالاتر از حد مجاز نباشد.
نظارت و پایش بازار
اطلاعات قراردادهای ثبت‌شده، به‌عنوان داده‌های ارزشمند برای وزارت راه و شهرسازی و سایر نهادهای نظارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا سیاست‌گذاری دقیق‌تری انجام شود.
قابلیت چاپ و ارائه
پس از تنظیم و ثبت قرارداد در سامانه، فایل قرارداد به‌صورت PDF صادر می‌شود و طرفین می‌توانند آن را چاپ کرده و به‌عنوان سند معتبر نگهداری کنند.
مزایای استفاده از سامانه خودنویس
✅ سهولت و دسترس‌پذیری: کاربران در هر ساعت از شبانه‌روز و از هر نقطه‌ای از کشور می‌توانند از خدمات سامانه استفاده کنند.
✅ کاهش هزینه‌ها: نیاز به مراجعه حضوری و پرداخت حق کمیسیون‌های بالا به دفاتر املاک حذف می‌شود.
✅ رعایت عدالت و شفافیت: قیمت‌ها و قراردادها در یک بستر قانونی و استاندارد ثبت می‌شوند و امکان تخلف کاهش می‌یابد.
✅ افزایش امنیت حقوقی: ثبت قرارداد در سامانه و داشتن یک نسخه استاندارد باعث می‌شود در صورت بروز اختلاف، طرفین از حقوق خود بهتر دفاع کنند.
✅ پشتیبانی از سیاست‌های دولت: این سامانه ابزاری مهم برای دولت جهت کنترل بازار اجاره، جلوگیری از سوداگری و حمایت از مستأجران است.
مراحل استفاده از سامانه
1- ورود به سامانه
2- ایجاد حساب کاربری یا ورود با کد ملی و شماره همراه
3- انتخاب نوع قرارداد (مسکونی، تجاری،…)
4- ثبت مشخصات موجر، مستأجر و ملک
5- درج مدت قرارداد، مبلغ ودیعه و اجاره‌بها
6- بررسی سقف قانونی و تأیید نهایی
7- دانلود و چاپ نسخه قرارداد برای امضا و نگهداری
تأثیر سامانه بر بازار اجاره
کاهش تنش‌ها و اختلافات: چون همه قراردادها در قالبی استاندارد و مطابق مقررات ثبت می‌شوند، اختلافات حقوقی کاهش می‌یابد.
تثبیت بازار و کنترل قیمت‌ها: ثبت قراردادها بر اساس سقف‌های مصوب، بازار را از رفتارهای هیجانی و افزایش‌های بی‌ضابطه دور می‌کند.
حمایت از مستأجران: به دلیل الزام رعایت سقف اجاره‌بها، مستأجران امنیت بیشتری پیدا می‌کنند و از فشارهای اقتصادی کاسته می‌شود.
تقویت شفافیت اقتصادی: داده‌های دقیق قراردادهای اجاره، امکان شناسایی دقیق وضعیت بازار و مقابله با سوداگری را فراهم می‌کند.
چه کسانی باید از سامانه استفاده کنند؟
● موجران و مالکان ملک‌های مسکونی یا تجاری
●مستأجران در هر نقطه از کشور
● مشاوران املاک (برای تنظیم قرارداد مطابق با ضوابط)
● نهادهای دولتی و قضایی (برای استعلام قراردادها در صورت نیاز)
امنیت و محرمانگی اطلاعات
سامانه تحت نظارت وزارت راه و شهرسازی و با رعایت پروتکل‌های امنیتی طراحی شده است. اطلاعات کاربران در سرورهای امن نگهداری می‌شود و دسترسی به آن‌ها صرفاً برای طرفین قرارداد و مراجع ذی‌صلاح امکان‌پذیر است.
توصیه‌های کاربردی
✔️ قبل از ورود اطلاعات، مشخصات ملک و طرفین را به‌دقت بررسی کنید.
✔️ از درج مبلغی بالاتر از سقف قانونی پرهیز کنید.
✔️ نسخه PDF قرارداد را حتماً ذخیره و نزد خود نگه‌دارید.
✔️ در صورت نیاز، به بخش راهنمای سامانه و پرسش‌های متداول مراجعه کنید.
✔️ در صورت بروز مشکل فنی، با پشتیبانی سامانه تماس بگیرید.
نتیجه‌گیری
سامانه خودنویس وزارت راه و شهرسازی، به‌عنوان بخشی از سیاست‌های دولت برای ساماندهی بازار اجاره مسکن، گامی بزرگ در جهت شفافیت، حمایت از حقوق مستأجران و تثبیت بازار است. این سامانه با کاهش هزینه‌ها، افزایش امنیت حقوقی، رعایت سقف‌های قانونی و سهولت در دسترسی، به‌طور مستقیم در زندگی میلیون‌ها مستأجر و موجر ایرانی اثرگذار است.
اگر می‌خواهید قرارداد اجاره‌ای قانونی، شفاف و مطابق با مصوبات جدید داشته باشید، کافی است وارد سامانه شوید، اطلاعات را ثبت کنید و از خدمات آن بهره‌مند شوید.
برای ورود به سامانه و تنظیم قرارداد اجاره مطابق مقررات، به لینک زیر مراجعه کنید: https://khodnevis.mrud.ir